marzec 2025,
Japonia – kraj o powierzchni niewiele większej niż Polska jednak z ponad trzykrotnie większą ludnością (gęstość zaludnienia 333 os./km² vs 120,36 os./km²) stawia na rozwój przemysłu i innowacyjnych gałęzi gospodarki. Również japońska energetyka cechuje się innowacyjnymi projektami, w tym związanymi z produkcją, transportem i wykorzystaniem wodoru. Wszystko to oraz sukces zeszłorocznego wyjazdu studyjnego do Japonii wpłynął na podjęcie decyzji o zorganizowaniu przez Izbę Gospodarczą Gazownictwa wspólnie z Langas Group kolejnej edycji Japan Hydrogen Tour 2025.
Wyjazd studyjny w 2025 r. znacznie różnił się od poprzedniej edycji – rozbudowany został program wizyt w japońskich przedsiębiorstwach, z których większość nie pokrywała się z ubiegłorocznymi (odwiedzono ponownie tylko 2 firmy). Program został również rozbudowany o tematykę dotyczącą energetyki jądrowej oraz warsztaty strategiczne.
Uczestnicy wyjazdu odbyli 14 wizyt studyjnych w ciągu 9 dni pobytu w Japonii. Wszystkie były niezwykle interesujące, a ich tematyka była zróżnicowana.
Wizyta I. Genkai Nuclear Power Station (Kyushu Electric Power CO, INC.)
Pierwsza wizyta studyjna Japan Hydrogen Tour 2025 odbyła się w Elektrowni Jądrowej Genkai Nuclear Power Station. W trakcie wykładu uczestnicy zostali szczegółowo zapoznani z przebiegiem katastrofy w elektrowni jądrowej w Fukushimie, płynącymi z niej doświadczeniami oraz wdrożonymi regulacjami ogólnokrajowymi, które w znaczący sposób podniosły wymagania bezpieczeństwa i mają zabezpieczyć przed powtórzeniem się podobnej tragedii.
Przedstawione zostały dwie technologie wykorzystywane w japońskich elektrownich atomowych: technologia reaktora wrzącego – BWR (Boiling Water Reactor), który pracował w elektrowni w Fukushimie, obecnie tego rodzaju reaktory nie działają w Japonii oraz technologia reaktora wodno–ciśnieniowego – PWR (Pressurized Water Reactor), który pracuje w odwiedzanej elektrowni. W Genkai znajdują się cztery takie reaktory, z których dwa są w trakcie likwidacji.
Przedsiębiorstwo Kyushu Electric Power CO, INC., w którego posiadaniu znajduje się odwiedzana elektrownia jest właścicielem również innych elektrowni wykorzystujących różne źródła energii dzięki czemu udało się uzyskać koszty produkcji energii elektrycznej pochodzącej z różnych źródeł:
Elektrownie jądrowe – 10,1 JPY/kWh,
Elektrownie wodne duże – 11 JPY/kWh,
Elektrownie węglowe (węgiel jest sprowadzany z Australii) – 12,3,
Elektrownie gazowe – 13,7 JPY/kWh,
Elektrownie geotermalne – 16,9 JPY/kWh,
Elektrownie wiatrowe – 21,6 JPY/kWh,
Elektrownie wodne małe – 23,3 JPY/kWh,
Elektrownie fotowoltaiczne (duże farmy fotowoltaiczne) – 24,2 JPY/kWh,
Elektrownie fotowoltaiczne (panele fotowoltaiczne na domach) – 29,4 JPY/kWh,
Elektrownie na biomasę – 29,7 JPY/kWh,
Elektrownie na ropę naftową – 30 – 43 JPY/kWh,
Przy odwiedzanej elektrowni działa świetnie wyposażone centrum edukacji, którego jednym z wielu eksponatów jest pełnoskalowy model reaktora wodno – ciśnieniowego.
Uczestnicy wyjazdu objechali także teren elektrowni zatrzymując się w centrum treningowym sterowania elektrownią.
Model reaktora wodno – ciśnieniowego w skali 1:1, Genkai Nuclear Power Station
Wizyta II. Lexus Toyota Kyushu
Zakład Toyota Lexus Kyushu to jedna z najbardziej zaawansowanych fabryk motoryzacyjnych na świecie, zatrudniająca 7000 tys. osób oraz korzystająca z ponad 1300 robotów do produkcji 4 modeli luksusowych samochodów Lexus: ES, NX, UX, RX. Fabryka odpowiada za 60% wszystkich wyprodukowanych pojazdów firmy Lexus, a każdego dnia może wyprodukować kolejnych 1800 samochodów. Każdy z nich składa się z ok. 30 tys. elementów. Produkcja jest w wysokim stopniu zautomatyzowana – roboty odpowiadają za montaż, spawanie, malowanie i częściowo za kontrolę jakości pojazdów.
Grupa miała okazję obejrzeć linie produkcyjne, centrum edukacyjne oraz filmy szczegółowo przedstawiające proces produkcji pojazdów.
Na terenie zakładu wytwarzany jest wodór służący do napędu wind w fabryce.
Centrum dla odwiedzających. Lexus Toyota Kyushu.
Wizyta III. I2CNER International Institute for Carbon-Neutral Research Center of Hydrogen Energy (Kyushu University)
Spotkanie rozpoczęło się wykładem dyrektora Centrum – prof. Tatsumi Ishihara, który przedstawił historię powstania Instytutu oraz jego główne kierunki działania, do których należą tworzenie scenariuszy i planów rozwoju energetyki, zagadnienia dotyczące produkcji wodoru, wychwytywania i magazynowania CO2, wykorzystania energii słonecznej itp. Tematami realizowanych przez Instytut są: rozwój bezpośredniego wychwytywania z powietrza i wykorzystywania dwutlenku węgla, magazynowanie i monitorowanie zbiorników CO2, elektroliza parowa z wykorzystaniem tlenków przewodzących protony. Następnie prof. Motonori Watanabe przedstawił projekt kompozytowego fotokatalizatora do rozszczepiania wody i produkcji wodoru. Kolejnym punktem było zwiedzanie laboratoriów, w których prowadzone są badania nad materiałami i systemami wodorowymi, w tym nad ogniwami paliwowymi i magazynowaniem wodoru. Instytut zatrudnia szeroką kadrę naukową na światowym poziomie – więcej jak połowę stanowią uczeni spoza Japonii. Prace Instytutu są często cytowane w publikacjach naukowych (4 miejsce na świecie) i posiada dużą liczbę patentów.
Laboratorium. I2CNER International Institute for Carbon-Neutral Research Center of Hydrogen Energy (Kyushu University).
Wizyta IV. Kawasaki Heavy Industries w Kobe
Uczestnicy wizyty uczestniczyli w wykładzie poświęconym dotychczasowym osiągnięciom i dalszym planom firmy Kawasaki ukierunkowanym na stworzenie wielkoskalowego łańcucha dostaw wodoru. Przedstawione zostały doświadczenia zdobyte przy tworzeniu pełnego łańcucha dostaw wodoru, który produkowany jest w Australii i tam też skraplany oraz ładowany na wybudowany w tym celu przez Kawasaki statek wyposażony w zbiornik na wodór o pojemności 1250 m3. Skroplony wodór jest transportowany a następnie magazynowany w temperaturze – 253 st. Censjusza i pod ciśnieniem 1 MPa. W porcie w Kobe znajduje się punkt rozładunkowy oraz zbiornik magazynowy o pojemności 2500 m3. Wodór zasila pierwszą na świecie instalację kogeneracyjną, zasilaną wyłącznie wodorem.
Był to jeden z najważniejszych punktów programu, ponieważ poza wizytą studyjną umożliwiał złożenie rewizyty w firmie Kawasaki, której reprezentanci byli gośćmi Izby w lutym 2025. W spotkaniu brali udział menadżerowie Departamentu Strategii Wodorowej oraz Spółki dedykowanej rozwiązaniom dla energetyki i inżynierii morskiej, w tym uczestnicy lutowych rozmów w Polsce oraz Dyrektor odpowiedzialny za obszar wodoru p. Eiji Ohira. Przedstawiciele Kawasaki Heavy Industry zadeklarowali chęć realizacji projektu wspieranego przez japoński rząd dot. transportu wodoru gazociągami przy wykorzystaniu dedykowanej sprężarki odśrodkowej Kawasaki we współpracy z europejskimi podmiotami, w tym polskimi firmami będącymi członkami Izby Gospodarczej Gazownictwa.
Wizyta V. Terminal Hy Touch w Kobe
Terminal służący do rozładunku i magazynowania skroplonego wodoru został zrealizowany
w rzeczywistych warunkach przemysłowych w celu pozyskania doświadczeń w bezpiecznym transporcie, przechowywaniu i wykorzystaniu wodoru. Uczestnicy wyjazdu mogli zobaczyć zbiornik magazynowy w formie kuli o średnicy 19 m o pojemności 2500 m3, który cechuje się niezwykle ciekawą konstrukcją. Jego ściana składa się z dwóch warstw pomiędzy którymi znajduje się próżnia zabezpieczająca zawartość zbiornika przed wzrostem temperatury. Wewnętrzna powłoka zbudowana jest ze stali nierdzewnej a zewnętrzna ze stali węglowej. Warstwy są ze sobą połączone konstrukcją w włókna szklanego. Podobną konstrukcję posiadają gazociągi znajdujące się na terenie instalacji i transporujące skroplony wodór o niskiej temperaturze.
Punkt rozładunkowo-magazynowy skroplonego wodoru. Terminal Hy Touch w Kobe Kawasaki Heavy Industry.
Wizyta VI. IHI Nuclear Plant, Yokohama.
IHI Corporation to japońska firma inżynieryjno-produkcyjna z bogatym doświadczeniem w sektorze energetyki jądrowej oraz prowadząca działalność na rzecz neutralności węglowej. Spotkanie rozpoczęło się od serii wykładów poświeconych doświadczeniom firmy w zakresie budowy komponentów dla elektrowni atomowych. Przedstawiciele IHI przedstawili informację o współpracy międzynarodowej ich firmy m.in. z Polską oraz o zawartych partnerstwach z innymi firmami i instytucjami badawczymi w zakresie rozwoju energetyki jądrowej.
Za swoją misję w zakresie gospodarki wodorowej uważają stworzenia łańcucha wartości opartego na amoniaku. W tym celu zawarli porozumienie z Australią i są w trakcie budowy punkt odbioru i magazynowania amoniaku, bazując na swoim doświadczeniu w budowie terminali LNG (dotychczas wybudowali ok. jedną trzecią japońskich terminali LNG). W kwietniu 2024 r. uruchomili we współpracy z JERA instalację do współspalania 20 % amoniaku z węglem o mocy 1 000 MW, a w 2025 r. planują uruchomić instalację zasilaną wyłącznie amoniakiem. Prowadzą również inne programy związane z wykorzystaniem amoniaku w turbinach gazowych i do napędu okrętów.
Kolejnym zakresem działalności firmy jest produkcja e-metanu z wykorzystaniu technologii CCUS i wychwytywaniem CO2 z instalacji oraz z powietrza, a następnie wytwarzanie węglowodanów, w tym e-metanu w procesie katalizy zasilanej wodorem ze źródeł OZE. Powstałe produkty mogą być wykorzystane do celów energetycznych, medycznych, w przemyśle chemicznym i do wytwarzania paliwa lotniczego. W 2025 r. planowane jest zakończenie budowy instalacji wytwarzającej e-metan w ilości 500 Nm3/h. Przedstawiono ambitne plany mówiące o 1% e-metanu w 2030 r. i 90% e-metanu w 2050 r. w japońskich miejskich sieciach gazowych.
Następnie uczestnicy wyjazdu mieli możliwość zobaczenia hal i linii produkcyjnych na których wytwarzane są kluczowe komponenty dla reaktorów jądrowych, takie jak naczynia ciśnieniowe reaktorów czy systemy chłodzenia.
Spotkanie w siedzibie IHI Nuclear Plant, Yokohama
Wizyta VII. Chioda Corporation, Yokohama.
Spotkanie rozpoczęło się dwoma wykładami poświęconymi technologii stosowanej przez Chioda Corporation w stworzonym łańcuchu dostaw wodoru, polityce wodorowej Japonii oraz najnowszym badaniom i technologiom, a także działalności organizacji stworzonej w celu rozwoju rynku i technologii wodorowych JH2A (Japan Hydrogen Assosiation – Japońska Izba Wodorowa). Następnie uczestnicy zwiedzali obiekty SPERA HYDROGEN wyposażone w innowacyjne instalacje służące do uwodorniania toluenu (reakcja endotermiczna) oraz odwodornienia metylocykloheksanu MCH (reakcja egzotermiczna). MCH to węglowodór, który w jednej cząsteczce wiąże trzy cząsteczki wodoru. W temperaturze pokojowej i przy ciśnieniu atmosferycznym ma postać przeźroczystej cieczy o właściwościach podobnych do benzyny i jest umiarkowanie toksyczna. MCH może być bezpiecznie transportowany z wykorzystaniem istniejących tankowców do przewozu paliw płynnych. Ta zaawansowana technologia jest konkurencyjna dla transportu i magazynowania skroplonego wodoru lub amoniaku jako metoda bezpieczniejsza i tańsza.
Wizytowana instalacja SPERA HYDROGEN jest częścią łańcucha dostaw wodoru, zbudowana w celu testowania możliwości komercjalizacji technologii stosowanej przez Chioda Corporation na skalę międzynarodową. Aktualnie działający pierwszy na świecie międzynarodowy łańcuch dostaw wodoru rozpoczyna się od produkcji wodoru w Brunei Darussalam, kolejnym etapem jest uwodornienie toluenu, a następnie transport metylocykloheksanu do Japonii, gdzie przechodzi on proces odwodornienia, czyli przekształcenia wodoru z postaci ciekłej do gazowej gotowej do użycia w energetyce. W procesie tym odzyskuje się toluen, który również w temperaturze pokojowej i przy ciśnieniu atmosferycznym ma postać przeźroczystej cieczy i ponownie jest wykorzystywany do bezpiecznego transportu kolejnej partii wodoru.
Instalacja do odwodornienia metylocykloheksanu MCH. Chioda Corporation, Yokohama.
Prezentacja działającej od 2022 r. organizacji JH2A (Japan Hydrogen Assosiation) przedstawiała podjęte działania mające na celu rozwój gospodarki wodorowej w Japonii, poprzez stworzenie zapotrzebowania na wodór, obniżenia jego ceny dzięki innowacyjnym technologiom oraz zapewniania finansowanie projektów wodorowych. Do Izby należą największe japońskie korporacje a jej Zarząd składa się z 25 członków z wybranych firm członkowskich. Izba zrzesza 488 podmiotów (stan na marzec 2025 r.). W skład struktury organizacji wchodzą: Zgromadzenie Ogólne, Zarząd, Komitet Sterujący i pięć Komitetów: Komitet Wdrożeń, Komitet Regulacji, Komitet Relacji, Komitet Wodoru wolnego od CO2, Komitet Finansowy. Pracę JH2A koordynuje Sekretariat zatrudniający 24 pracowników obsługi.
Wizyta VIII. JERA Co., Inc. Kawasaki Thermal Power Station, Kawasaki.
Kawasaki Thermal Power Station jest nowoczesną elektrownią o mocy 3420 MW i sprawności 61 % wykorzystującą jako paliwo skroplony gaz ziemny (LNG). Elektrownia ta odgrywa kluczową rolę w stabilnym zaopatrzeniu w energię elektryczną regionu metropolitalnego Tokio oraz kompleksu petrochemicznego Keihin. Wyposażona jest w wysokosprawne turbiny gazowo – parowe: cztery o mocy 500 MW i temperaturze spalania 1500 st Celsjusza i dwie mocy 710 MW i temperaturze spalania 1600 st Celsjusza. Po modernizacji w 2017 stała się jedną z najnowocześniejszych tego typu jednostek w Japonii. W przeszłości wykorzystywała węgiel i ropę naftową.
Elektrownia JERA Co., Inc. Kawasaki Thermal Power Station, Kawasaki.
Korporacja JERA powstała w 2015 z połączenia Tokyo Electric Power Company i Chubu Electric Power Company, zatrudnia ok. 5300 pracowników, jest aktywna w wydobyciu, transporcie i handlu gazem LNG, realizuje projekty energetyczne zagranicą, m.in. w Wielkiej Brytanii, Holandii, Stanach Zjednoczonych, Katarze, Omanie, Singapurze, Tailandii, Indiach, Wietnamie i Australii. W Japonii posiada 26 elektrowni o łącznej mocy 61 GW.
Tokyo Gas Ogishima LNG Terminal, Yokohama.
Wizyta IX. Tokai Visitor Center przy Tokai II Power Station, Tokai, Ibaraki.
Centrum dla odwiedzających w Tokai to miejsce edukacyjne, gdzie zwiedzający mogą zapoznać się z osiągnięciami Japonii w dziedzinie technologii nuklearnych. Prezentowane są tam wystawy dotyczące bezpieczeństwa energetycznego, reaktorów badawczych i zastosowań energii jądrowej w przemyśle i medycynie.
Centrum znajduje się na terenie elektrowni atomowej należącej do Japan Atomic Power Company, która powstała w latach 60-tych, a obecny reaktor ma 46 lat i aktualnie nie pracuje. Zastosowana technologia to reaktor typu wrzącego znajdujący się w sarkofagu i wyposażony w amortyzatory tłumiące trzęsienia ziemi. Aktualnie prowadzone są prace przystosowawcze do restrykcyjnych przepisów bezpieczeństwa w celu jego ponownego uruchomienia. Realizowany zakres prac ma zabezpieczyć elektrownię przed trzęsieniami ziemi, falą tsunami, atakiem terrorystycznym, uderzeniem samolotu, pożarem instalacji itp. Teren elektrowni jest otoczony słupami o średnicy 3,5 zagłębionymi w ziemię na 60 m. i wysokimi na 20 m nad poziom terenu, które są wypełnione betonem. Na wysokości ponad 20 m stacjonują pojazdy, które w przypadku awarii głównych zabezpieczeń dysponują sprzętem do generowania prądu oraz gaszenia instalacji i schładzania reaktora.
Zgodnie z obowiązującymi w Japonii przepisami Maksymalny dopuszczalny okres pracy reaktora w Japonii to 40 lat i może zostać przedłużony o kolejne 20 lat.
Podczas wizyty poza wysłuchaniem wykładów Grupa przy pomocy technologii VR mogła odbyć wirtualną wycieczkę po elektrowni atomowej.
• Wizyta X. JAEA Nuclear Science Research Institute, Tokai, Ibaraki.
W pobliżu elektrowni Tokai II znajduje się obszar o powierzchni ponad 220 ha, na którym zlokalizowane są instytucje zajmujące się energetyką jądrową. Jedną z nich jest Nuclear Science Research Institute, który jest częścią Japońskiej Agencji Energii Atomowej (Japan Atomic Energy Agency, JAEA). Koncentruje się on na badaniach nad energią jądrową i jej zastosowaniami. Grupa wysłuchała wykładu prof. Shinichiro Yamashita, będącego autorytetem w środowisku naukowym, związanym z energią jądrową. Prowadzone przez Instytut prace mają na celu uzyskanie synergii pomiędzy energią jądrową i odnawialną poprzez optymalizację systemu energetycznego i połączenie tych dwóch źródeł energii przy równoczesnym zwiększeniu poziomu bezpieczeństwa i efektywności elektrowni atomowych oraz szersze niż tylko energetyczne wykorzystanie technologii nuklearnych, w celu wykorzystania ich pełnego potencjału. Instytut zajmuje się również kwestiami związanymi z bezpieczeństwem instalacji jądrowych, ograniczeniem toksycznych i radioaktywnych odpadów, co stanowi największy problem w dialogu ze społeczeństwem.
Następnie Uczestnicy Japan Hydrogen Tour odwiedzili Reactor Fuel Examination Facilty, będący częścią TOKAI Reserch and Development Center, gdzie zostali oprowadzeni po zaawansowanych laboratoriach materiałów radioaktywnych, w tym prętów paliwowych oraz zaznajomieni z prowadzonymi w nich badaniami.
Wizyta XI. Oarai Nuclear Engineering Institute, Tokai, Ibaraki.
Oarai to jedno z najważniejszych centrów badawczych JAEA (Japan Atomic Energy Agency), specjalizujące się w badaniach materiałowych związanych z reaktorami jądrowymi oraz technologiami jądrowymi. Znajduje się tutaj Reaktor Materiałów Testowych (JMTR), który wspiera rozwój zaawansowanych materiałów i komponentów dla reaktorów. Grupa odwiedziła dwa reaktory badawcze: testowy reaktor wysokotemperaturowy oraz eksperymentalny szybki reaktor Joyo.
Wysokotemperaturowy, chłodzony gazem reaktor HTGR o mocy cieplnej 30 MW, wykorzystujący powlekane cząstki paliwa typu pryzmatycznego jest jedynym tego typu rozwiązaniem na świecie.
W przypadku utraty chłodzenia rdzenia reaktor jest naturalnie natychmiast wyłączany i utrzymywany w stanie stabilnym na długo po zdarzeniu.
Realizowane zadania badawcze z wykorzystaniem reaktora HTGR: użycie reaktora jako źródła dostarczającego ciepło, o temperaturze 950 st. Celsjusza, opracowanie technologii dla wykorzystania energetyki jądrowej do produkcji wodoru, demonstracja technologii i komponentów przeznaczonych do produkcji wodoru przy wykorzystaniu energii jądrowej. W 2026 r. planowana jest budowa instalacji do produkcji wodoru w oparciu o technologię reformingu parowego.
Eksperymentalny szybki reaktor Joyo posiada moc cieplną 100 MW i powstał 1977 r. Czynnikiem chłodzącym jest sód. Reaktor testowy Joyo jest wykorzystywany do promocji zeroemisyjnej energii nuklearnej, współpracy międzynarodowej, produkcji izotopów medycznych i przemysłowych, edukacji i szkolenia personelu i studentów, badań podstawowych z zakresu fizyki neutronowej i fuzji nuklearnej, itp.
Często spotykane na japońskich drogach cysterny do przewozu LNG, okolice Fukushimy.
Wizyta XII. National Institute of Advanced Industrial Science and Technology AIST
Celem organizacji jest osiągnięcie neutralności klimatycznej, poprzez prowadzenie wspólnych badań z uczelniami wyższymi i przemysłem w zakresie innowacyjnych paneli fotowoltaicznych, nośników wodoru, syntetycznych paliw, technologii CCUS, nowej generacji baterii oraz innych technologii ograniczających ryzyka środowiskowe. AIST realizuje także badania z zakresu technologii recyklingu, AI, ergonomii, biotechnologii, materiałoznawstwa, technologii cyfrowych i ochrony zdrowia. Grupa odwiedziła jedno z centrów badawczych AIST – Fukushima Renewable Energy Institute (FREA), które zostało utworzone w 2014 r. w celu prowadzenia zaawansowanych badań nad energią odnawialną oraz nad stworzeniem nowego przemysłu przyczyniającego się do odbudowy terenów po katastrofie w Fukushimie. FREA wspiera 200 projektów, co przyczyniło się do wdrożenia ponad 65 nowych technologii. W strukturze Instytutu znajduje się 10 Zespołów badawczych zajmujących się m.in. wodorem energią wiatrową, fotowoltaiką, geotermią i hydrogeologią. Zaprezentowane podczas wizyty obiekty służą do produkcji energii z OZE, wytwarzania i magazynowania wodoru, m.in. w stałym stanie skupienia jako TiFeH₂. Jest to wodorek międzymetaliczny (związek metali z wodorem), który tworzy się poprzez reakcję stopu tytanu i żelaza z wodorem. Tego typu materiały mają zdolność do magazynowania wodoru w swojej strukturze krystalicznej, a pod odpowiednimi warunkami mogą go uwalniać, co czyni je przydatnymi w technologii przechowywania wodoru.
Instalacje do wytwarzania energii z OZE oraz zbiorniki na wodór. Porównanie objętości tej samej ilości wodoru zmagazynowanej w różnej postaci. National Institute of Advanced Industrial Science and Technology AIST, Koriyama.
Wizyta XIII. Fukushima Hydrogen Energy Research Field
Wizyta odbywała się w nowoczesnym, świetnie wyposażonym centrum R&D, w którym odbył się wykład wprowadzający oraz zwiedzanie wystawy multimedialnej. Następnie grupa zobaczyła największą na świecie instalację do produkcji wodoru wykorzystującą energię odnawialną ze znajdującej się na terenie obiektu farmy fotowoltaicznej o mocy 20 MW przy pomocy elektrolizera o mocy 10 MW. Projekt (FH2R) rozpoczęto w 2016 r. i uruchomiono w 2020 r. Instalacja może wyprodukować 1200 Nm3 wodoru na godzinę, czyli ok. 180 kg/h, co odpowiada miesięcznemu zapotrzebowaniu 150 gospodarstw lub może być wykorzystane do zatankowania 560 samochodów osobowych napędzanych wodorem. Na terenie obiektu znajduje się 8 zbiorników o pojemności 150 m3 służących do czasowego przechowywania wodoru, który następnie jest oczyszczany i sprężany do ciśnienia 20 MPa po czym transportowany do lokalnego wykorzystania np. na stacjach tankowania przy pomocy 12 cystern do transportu wodoru o pojemności 3000 m3, 15 cylindrów o pojemności 300 m3 i 4 o pojemności 150 m3.
Przy tworzeniu instalacji współpracowała organizacja NEDO (New Energy and Industrial Technology Development Organization, Organizacja Rozwoju Nowej Energii i Technologii Przemysłowych), Toshiba Energy Systems & Solutions Corporation, Tohoku Electric Power i Iwatani Corporation.
Celem tego projektu było stworzenie miejsca wytwarzania wodoru z wykorzystaniem odnawialnej energii elektrycznej, w tym technologii fotowoltaicznej, która będzie mogła być oddawana do sieci energetycznej lub kierowana do wytwarzania wodoru wraz z jego gromadzeniem i łańcuchem dostaw do komercyjnych stacji wodorowych. Całość jest nadzorowana przez odpowiedni system optymalizujący zarówno dostarczanie energii do sieci, jak i wytwarzanie wodoru, gdy jest na niego zapotrzebowanie
Zbiorniki do magazynowania wodoru. Farma fotowoltaiczna. Fukushima Hydrogen Energy Research Field, Prefektura Fukushima.
Wizyta XIV. Research Development Center grupy AIZAWA
W trakcie wizyty w Centrum technologii MIKASA zostały przedstawione dwie niezwykle innowacyjne technologie, które się uzupełniają. Jedną z nich były drony wykorzystywane w przypadku trzęsień ziemi do monitorowania i informowania o zagrożeniach oraz służące do druku 3D w celu tworzenia struktur budowlanych. Planowane są do wykorzystania przy tworzeniu dużych obiektów, takich jak morskie platformy pod farmy wiatrowe. Drony mogą przenosić do 150 kg betonu i posiadają podczepiany zbiornik betonu oraz ramię drukujące. Operacja drukowania obiektu odbywa się z powietrza, bez potrzeby lądowania.
Kolejną zaprezentowaną technologią jest samonaprawiający się beton zawierający uśpione bakterie oraz ich pożywienie. W przypadku uszkodzenia struktury i wystąpieniu korzystnych warunków, czyli właściwej wilgotności bakterie budzą się do życia i przetwarzają produkty żywnościowe, czego efektem jest wypełnienie uszkodzeń i naprawa betonu. Prowadzone są również prace nad betonem, który energię elektryczną zamienia w energię cieplną.
Dron wirnikowy. Research Development Center grupy AIZAWA, Prefektura Fukushima.
PODSUMOWANIE
Możliwość zapoznania się z osiągnięciami firm japońskich w dziedzinie wodoru i energetyki jądrowej pozwala na wskazanie możliwych dróg rozwoju polskiej gospodarki w tych obszarach. Wiele przedstawionych rozwiązań może być inspiracją dla krajowego rozwoju, a niektóre z nich można rozpatrywać jako rozwiązania możliwe do bezpośrednie wykorzystania w Polsce.
Mnogość rozwiązań technicznych np. służących do transportu i magazynowania wodoru samodzielnie lub w związkach chemicznych oraz ilość realizowanych innowacyjnych projektów dot. energetyki oraz jednostek badawczych i wykonawczych uświadamiają zaangażowanie Japonii w rozwój najnowocześniejszych na świecie technologii energetycznych. Wykorzystywany w odwiedzanych miejscach wodór często pochodził spoza Japonii i był produkowany z paliw kopalnych, jednak w trakcie wyjazdu można było zobaczyć również instalacje służące do produkcji zielonego wodoru. Japonia kładzie duży nacisk na rozwój gospodarki wodorowej finansując i realizując projekty ukierunkowane na innowacyjne technologie, ograniczające cenę wodoru oraz tworząc zapotrzebowania na wodór. Należy stwierdzić, że już aktualnie osiągnęła na tym polu spore sukcesy i zdobyła doświadczenia, z których warto skorzystać.
